ΑΡΘΡΙΤΙΣ

Ενδιαφέρον ερευνητικό εύρημα:

Η σωματική άσκηση – και πιο συγκεκριμένα η συχνή σωματική άσκηση – έχει αποδειχθεί ως το καλύτερο μέσο για να αποφευχθεί η επιδείνωση της νόσου, και είναι ιδιαίτερα ενδεδειγμεένη για ασθενείς που πάσχουν από ΟΑ (Booth, Roberts & Laye, 2012, NICE, 2014, NICE, 2009).

ΕΙΝΑΙ Η ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΕΚΔΗΛΩΝΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ;

Δυστυχώς η αρθρίτιδα είναι μία ασθένεια που δεν εκδηλώνεται ξαφνικά στην τρίτη ηλικία - όπως πιστεύεται - αλλά συχνά εμφανίζεται σε πολύ νεαρότερη ηλικία.

Η Οστεοαρθρίτιδα (ΟΑ) είναι μία εκφυλιστική νόσος των αρθρώσεων που προκαλεί αρθρικές φλεγμονές, πρήξιμο των αρθρώσεων, ακαμψία, πρήξιμο των οστών και επώδυνες παραμορφώσεις. Η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα (ΡΑ) είναι ένα εξελισσόμενο αυτοάνοσο νόσημα που προκαλεί πόνο σε απρόβλεπτα διαστήματα και παράγει φλεγμονές γύρω από τις αρθρώσεις και τα όργανα.

Η αρθρίτιδα αναμένεται να αποτελέσει την τέταρτη αιτία αναπηρίας παγκοσμίως έως το 2020 (Woolf & Pfleger, 2003), ενώ ήδη αποτελεί την πρώτη αιτία αναπηρίας σε ενήλικες στις Η.Π.Α. (Centers for Disease Control and Prevention [CDC], 2015) και στο Ηνωμένο Βασίλειο (Arthritis Research UK, 2013).Ο επιπολασμός της ΟΑ είναι 9,6% στους άνδρες και 18% στις γυναίκες, ενώ ο επιπολασμός της ΡΑ κυμαίνεται από 0,3 έως 1% (Saloni, 2004). Οι επιπολασμοί της ΟΑ και της ΡΑ αυξάνονται με την ηλικία, και είναι σταθερά μεγαλύτερες σε πληθυσμούς γυναικών (Saloni, 2004). Το υψηλό άμεσο ιατροφαρμακευτικό κόστος – που αντιστοιχεί ετησίως σε 80,8 δισεκατομμύρια δολάρια στις ΗΠΑ το 2003 (Yelin, 2007) και 8 δισεκατομμύρια λίρες στο ΗΒ (National Rheumatoid Arthritis Society [NRAS], 2010) – αντικατοπτρίζει τους υψηλούς ρυθμούς επιπολασμού.

Υπάρχει μεγάλος αριθμός ερευνών που συσχετίζει την αρθρίτιδα με το άγχος, τόσο αναφορικά με την αιτία, όσο και σε σχέση με τα αποτελέσματα, συνδέοντας την με τις διαδικασίες του ενδοκρινικού και ανοσοποιητικού συστήματος (Irwin, 2008, Walker et al., 1999). Παράλληλα, η κατάθλιψη εμφανίζεται με μεγαλύτερη συχνότητα στους ηλικιωμένους και σε ασθενείς που χάνουν την ικανότητα να συμμετέχουν σε πολύτιμες ατομικές δραστηριότητες (Keefe & France, 1999, Kool & Geenen, R., 2012), και το ποσοστό των ασθενών που πάσχουν από ΡΑ και διαγιγνώσκονται με Μείζονα Κατάθλιψη φτάνει το 20% (Irwin, 2008).

Τα αποτελέσματα μίας μεγάλης μελέτης, στην οποία συμμετείχαν 18.531 άτομα, αναφέρουν ότι η λειτουργικότητα των ανθρώπων που ανέφεραν υψηλότερες βαθμολογίες πόνου ήταν συγκρίσιμη με την λειτουργικότητα των ανθρώπων, οι οποίοι μολονότι ηλικιακά ήταν 2 ή 3 δεκαετίες μεγαλύτερα, είχαν χαμηλότερες βαθμολογίες πόνου (Covinsky, Lindquist, Dunlop & Yelin, 2009).

Ωστόσο, οι ασθενείς που πάσχουν από χρόνια νοσήματα δεν καλούνται να αντιμετωπίσουν αποκλειστικά και μόνο τον πόνο και την αδυναμία, αλλά πρέπει να ανταπεξέλθουν και στην θλίψη για όλα αυτά που χάνονται εξαιτίας του πόνου (Roy, 2008). Μια μελέτη που έγινε σε δείγμα 3.844 ασθενών και μέτρησε την ποιότητα ζωής σε ασθενείς με αρθρίτιδα, συγκριτικά με ανθρώπους χωρίς αρθρίτιδα, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι ασθενείς με αρθρίτιδα παρουσίαζαν διαρκώς χαμηλότερες βαθμολογίες ποιότητας ζωής σε όλους τους δείκτες, καθώς και σε όλες τις ομάδες φύλου και ηλικίας (Khanna et al., 2011).

Είναι πάρα πολύ συχνό στις νεαρότερες ηλικίες, τα πρώιμα συμπτώματα πόνου να αποδίδονται στην κούραση της ημέρας και έτσι η αρθρίτιδα παραμένει μη διαγνωσμένη για πολύ καιρό. Εν αντιθέσει, η προσοχή στα πρώιμα συμπτώματα πόνου και η πρόληψη είναι καταλυτικής σημασίας, γιατί η αρθρίτιδα είναι μία εκφυλιστική νόσος, που όμως μπορεί να ελεγχθεί σε πολύ σημαντικό βαθμό με την βελτίωση του τρόπου ζωής.

Η δραστική απώλεια των κοινωνικών και οικογενειακών ρόλων, καθώς και η απώλεια του αισθήματος ελέγχου, αυτό-αποτελεσματικότητας και κοινωνικής στήριξης, από κοινού με αισθήματα αυτό-δυσπροσαρμοστικότητας, ενοχής, κατάθλιψης και καταστροφολογίας  συσχετίζονται στο σύνολο τους με το βίωμα του πόνου (Keefe & France, 1999, Cross, March, Lapsley, Byrne & Brooks, 2006, Roy, 2008, Okifuji&Turk, 2015).

Οι επαγγελματίες της ψυχικής υγείας επικεντρώνονται στην δυναμική αλληλεπίδραση μεταξύ άγχους και αισθημάτων αυτό-ανεπάρκειας, πόνου και καθημερινής δυσλειτουργικότητας (Strating, Schuur & Suurmeijer, 2006). Ο χρόνιος πόνος μεταβάλλει την ψυχολογική και κοινωνική παρουσία των ασθενών (Roy, 2004, Sperry, 2014). Οι ασθενείς που πάσχουν από αρθρίτιδα αντιμετωπίζουν κινδύνους πρόωρης αποχώρησης, απόλυσης, αλλά και παρενόχλησης αναφορικά με την εργασία τους (Kivimäki, Vahtera, Ferrie, Hemingway & Pentti, 2001, Schofield et al., 2013, Fattori et al., 2015).

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΥΓΕΙΑΣ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

Οι υπερπροστατευτικές στρατηγικές αντιμετώπισης και η αποφυγή σωματικής δραστηριότητας ως αντίδραση στον πόνο που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς με αρθρίτιδα οδηγούν σε μυϊκή ατροφία, επιδείνωση της αρθρίτιδας, και εντέλει σε πιο αυξημένο πόνο (Fordyce, όπως παρατίθεται σε Okifuji, 2015, Plasqui, 2008). Η προστασία της μυϊκής μάζας και η διατήρηση της ευλυγισίας των αρθρώσεων είναι ιδιαίτερα μεγάλης σημασίας.

Έτσι η μυική μάζα σε ασθενείς με αρθρίτιδα είναι πολύ πιθανόν να μειώνεται με τον περιορισμό της φυσικής δραστηριότητας και άσκησης των ασθενών λόγω του φόβου του πόνου που αντιμετωπίζουν στην ασθένεια αυτή. Ο περιορισμός της σωματικής δραστηριότητας, ως απάντηση στον πόνο, είναι πιθανό να πλήξει την μυϊκή μάζα (Plasqui, 2008). Είναι δεδομένο ότι η απουσία σωματικής δραστηριότητας οδηγεί σε μυϊκή ατροφία και έχει παρατηρηθεί σε μεγάλο αριθμό περιπτώσεων (Plasqui, 2008).

Η σωματική άσκηση – και πιο συγκεκριμένα η συχνή σωματική άσκηση – έχει αποδειχθεί ως το καλύτερο μέσο για να αποφευχθεί η επιδείνωση της νόσου, και είναι ιδιαίτερα ενδεδειγμένη για ασθενείς που πάσχουν από ΟΑ (Booth, Roberts & Laye, 2012, NICE, 2014, NICE, 2009). Παρ’ όλα αυτά, είναι σημαντικό να γνωρίζουν οι ασθενείς ότι η άσκηση από μόνη της δεν αρκεί. Για την ακρίβεια, μία μελέτη ανέδειξε το γεγονός ότι η αναλογία καθιστικού χρόνου και η εμφάνιση μεταβολικού συνδρόμου συνδέονται σε σημαντικό βαθμό άσχετα από την υπόλοιπη σωματική δραστηριότητα (Bankoski et al., 2011). Έτσι, είναι πολύ σημαντική η σωματική κίνηση στην καθημερινότητα των ανθρώπων - η αποφυγή της  ακινησίας με κάθε ευκαιρία κατά τη διάρκεια της ημέρας - και όχι μόνο η συστηματική γυμναστική άσκηση.

Ο λιπώδης ιστός (δηλαδή το σωματικό λίπος) φαίνεται να βρίσκεται σε διαρκή συσχέτιση με την αυξημένη παραγωγή των προφλεγμονωδών κυτταροκινών (ιντερλευκίνες: ομάδα κυτταροκινών που ρυθμίζουν τις προ-φλεγμονές που αναπτύσσονται καθημερινά σε έναν οργανισμό, σε υγιή, προ-καρκινικά ή καρκινικά κύτταρα) και συγκεκριμένα σε περιπτώσεις ΟΑ η ισορροπημένη διατροφή έχει συσχετιστεί με την μείωση των φλεγμονών στην ΟΑ (Kjeldsen-Kragh & Haugen, 1991, Nelson, 2012).

Για παράδειγμα, μια μακροχρόνια παρέμβαση δίαιτας σε 34 συμμετέχοντες που έπασχαν από ΟΑ, η οποία πραγματοποιήθηκε σε χρονικό διάστημα ενός έτους και περιλάμβανε νηστεία και χορτοφαγική δίαιτα, έδειξε σημαντική βελτίωση σε ευρύ φάσμα μετρήσεων ως προς την ομάδα ελέγχου. Οι συμμετέχοντες που ήταν σε κατάσταση νηστείας και χορτοφαγικής δίαιτας παρουσίασαν βελτιωμένες βιολογικούς δείκτες, όπως ο ρυθμός καθίζησης ερυθροκυττάρων, η c-αντιδρώσα πρωτεΐνη (μέτρηση επιπέδου φλεγμονών) και τα λευκά αιμοσφαίρια, καθώς και βελτιώσεις αναφορικά με τα επίπεδα πόνου, το πρήξιμο και η ακαμψία, δηλαδή βελτιώσεις στα συμπτώματα που συσχετίζονται με τους συγκεκριμένους βιολογικούς δείκτες (Kjeldsen-Kragh & Haugen, 1991).

Μάλιστα, σε περιπτώσεις υπέρβαρων ασθενών με ΟΑ, συνιστάται η απώλεια βάρους (NICE, 2014). Ωστόσο, τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι οι παρεμβάσεις θα πρέπει να περιλαμβάνουν πλήθος διατροφικών πληροφοριών, ενώ θα πρέπει να αποφεύγουν να εστιάζουν απλά και μόνο στον έλεγχο του βάρους (Nelson, 2012).

Συν τοις άλλοις, η αρθρίτιδα έχει βρεθεί να σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με το μεταβολικό σύνδρομο (Nelson, 2012), και την ίδια στιγμή είναι συχνά συννοσηρή με καρδιαγγειακές ασθένειες (Lima-Martinez et al., 2014, CDC, 2015). Η σχέση μεταξύ καθιστικού τρόπου ζωής και μεταβολικού συνδρόμου υποστηρίζεται από ευρύ αριθμό μελετών (Bankoski et al., 2011) και είναι ευρέως γνωστή. Επομένως εν γένει, μπορεί να ειπωθεί με σχετική βεβαιότητα ότι η σωματική άσκηση και ο έλεγχος του βάρους είναι ίσως παράγοντες εν πολλοίς καθοριστικοί για την πορεία της αρθρίτιδας, όπως εξάλλου έχει φανεί και από μελέτες στο σωματικό λίπος και την δραστηριότητα της ασθένειας της αρθρίτιδας. Για την Psychoeducation.gr, Αποστολία Αληζιώτη, B.Sc. (Psychol), M.Sc. (Psychol), M.B.A., GBC μέλος της British Psychological Society.

Επιστροφη στην αρχη της σελιδας

Βιβλιογραφία

Bankoski, A., Harris, T. B., Mcclain, J., J., Brychta, R. J., Caserotti, P., Chen, K. Y., Berrigan, D., … Koster, A., 2011. Sedentary activity associated with metabolic syndrome independent of physical activity. Diabetes Care, 34, 497 - 503. doi: 10.2337/dc10-0987

Centers for Disease Control and Prevention. (2015). Arthritis. Retrieved from http://www.cdc.gov/arthritis/index.htm

Covinsky, K. E., Lindquist, K., Dunlop, D. D., & Yelin, E. (2009). Pain, functional limitations, and aging. Journal of American geriatrics Society, 57(9), 1556-1561. doi.org/10.1111/j.1532-5415.2009.02388.x.Pain

Cross, M. J., March, L. M., Lapsley, H. M., Byrne, E., & Brooks, P. M. (2006). Patient self-efficacy and health locus of control: relationships with health status and arthritis-related expenditure. Rheumatology, 45(1), 92-96. doi.org/10.1093/rheumatology/kei114

Fattori, A., Neri, L., Aguglia, E., Bellomo, A., Bisogno, A., Camerino, D., … Favaretto, G. (2015). Estimating the Impact of Workplace Bullying : Humanistic and Economic Burden among Workers with Chronic Medical Conditions. Biomed research international,15(1), 1-12. doi.org/10.1155/2015/708908

Irwin, M. R., Davis, M., & Zautra, A. (2008). Behavioral Comorbidities in Rheumatoid Arthritis: A Psychoneuroimmunological Perspective. Psychiatric Times, 25(9).  PMCID: PMC2707019

Keefe, F. J. & France, C. R. (1999). Pain : Biopsychosocial Mechanisms and Management.Current directions in psychological science, 8(5), 137-141. Retrieved from https://www.researchgate.net/

Kivimaki, M, Vahtera, J., Ferrie, J.., Hemingway, H., & Pentti, J., (2001). Organizational downsizing and musculoskeletal problems in employees: a prospective study. Occupational and environmental medicine, 58, 811-817.  10.1136/oem.58.12.811

Khanna, D., Maranian, P., Palta, M., Kaplan, R. M., Hays, R. D., Cherepanov, D., & Fryback, D. G. (2011). Health-related quality of life in adults reporting arthritis: analysis from the National health measurement study. Quality of life research : an international journal of quality of life aspects of treatment, care and rehabilitation, 20(7), 1131-40. doi: org/10.1007/s11136-011-9849-z

Kjeldsen-Kragh, J., & Haugen, M. (1991). Controlled trial of fasting and one-year vegetarian diet in rheumatoid arthritis. Lancet, 118(8772).   doi: 10.1016/0140-6736(91)91770-U

Kool, M. B. & Geenen, R. (2012). Loneliness in patients with rheumatic diseases: the significance of invalidation and lack of social support. The journal of psychology, 146(1-2), 229-241. 10.1080/00223980.2011.606434

Lima-Martínez, M. M., Campo, E., Salazar, J., Paoli, M., Maldonado, I., Acosta, … Iacobellis, C. (2014). Epicardial fat thickness as cardiovascular risk factor and therapeutic target in patients with rheumatoid arthritis treated with biological and non-biological therapies. Arthritis. doi: 10.1155/2014/782850

National Rheumatoid Arthritis Society [NRAS], 2010). Employment and Rheumatoid Arthritis in Scotland. A national picture.  Retrieved from https://www.nras.org.uk

Nelson, F. R. T. (2012). Osteoarthritis and metabolic syndrome. Journal of American orthopaedic surgeons, 20(4), 259-260. doi: 10.5435/JAAOS-20-04-259

Okifuji, A. & Turk, D. C. (2015). Behavioral and cognitive – behavioral approaches to treating patients with chronic pain : thinking outside the pill box. Journal of rational-emotive & cognitive-behavior therapy,33(3) 218 -238. doi.org/10.1007/s10942-015-0215-x

NICE (2009). Rheumatoid arthritis in adults: management. NICE Clinical Guideline 79. Available at https://www.nice.org.uk/guidance/cg79 [NICE guideline]

NICE (2014). Osteoarthritis: care and management. NICE Clinical Guideline 177. Available at https://www.nice.org.uk/guidance/cg/79[NICE guideline]

Plasqui, G. (2008). The role of physical activity in rheumatoid arthritis. Physiology & Behavior, 94, 270-275. doi:10.1016/j.physbeh.2007.12.012

Roy, R. (2004). Chronic pain, loss and suffering. CA: University of Toronto press.

Roy, R. (2008). Psychosocial interventions for chronic pain: in research of evidence. NY: Springer science & business media.  doi: 10.4236/psych.2015.610124

Saloni, T. (2004). Osteoarthritis: opportunities to address pharmaceutical gaps. Archives of the World Health Organization. Retrieved from http://archives.who.int/prioritymeds/report/background/osteoarthritis.doc

Sperry, L. (2014). Treating patients with arthritis: the impact of individual, couple, and family dynamics. The family journal: counseling and therapy for couples and families, 17(3), 236-266. doi: 10.1177/1066480709338288

Strating, M. M. H., Schuur, W. H., & Suurmeijer, T. P. B. M. (2006). Contribution of Partner Support in Self-Management of Rheumatoid Arthritis Patients. An Application of the Theory of Planned Behavior. Journal of behavioral medicine, 29(1). doi.org/10.1007/s10865-005-9032-5

Walker, J. G., Littlejohn, G. O., McMurray, N. E., & Cutolo, M. (1999). Stress system response and rheumatoid arthritis: a multilevel approach. Rheumatology, 38(11), 1050-1057. doi.org/10.1093/rheumatology/38.11.1050

Woolf, A. D. & Pfleger, B. (2003). Burden Of Major Musculoskeletal Conditions. Bulletin Of The World Health Organization, 8, 646-569. Retrieved from http://www.who.int/bulletin/volumes/81/9/Woolf.pdf

Yelin, E. (2007). National and State Medical Expenditures and Lost Earnings Attributable to Arthritis and Other Rheumatic Conditions. Morbidity and mortality weekly report, 56(01), 4-7. Retrieved from http://www.cdc.gov/mmwr/

Photo by Shopify Partners.

επιστροφη στην αρχη τησ σελιδας

Psychoeducation.gr - Ακολουθήστε μας στο facebook